Landmark Nieuw Bergen in Bergen door Monadnock

Door Marieke Giele - Het noorden van Limburg kenmerkt zich door zijn uitgestrekte landschap van akkers, natuurgebieden en waterplassen. Ieder klein dorp is hier al van verre zichtbaar door het silhouet van zijn kerktoren. De jonge woonkern Nieuw Bergen, ontstaan na de Tweede Wereldoorlog ten oosten van Bergen, ontbrak het echter aan een dergelijk herkenningspunt. Monadnock kreeg daarom voor het dorpskernvernieuwingsplan de opdracht om een markant torengebouw te ontwerpen.

Het plan is gebouwd op twee kavels aan weerszijden van een oude school met een dienstwoning. De nieuwe panden hebben elk twee voordeuren, voor zowel de beneden- als de bovenwoning. Door de verticale geleding krijgt de gevel een monumentaal karakter en is deze typologie in eerste instantie niet zichtbaar. Hier komt de naam ‘huis met twee deuren’ vandaan.
Hans van der Heijden Architect maakte gebruik van verschillende soorten baksteen. De stevige plint bestaat uit paarse stenen, die doorlopen in de erkerachtige motieven. Boven de plint veranderen de stenen van kleur en wisselen de bewerkingen per blok. Hierdoor krijgen de panden elk een individueel karakter, wat aansluit bij de historische architectuur in de straat.

Landmark Nieuw Bergen in Bergen door Monadnock
De hoge, abstracte toren is al vanaf ver goed te herkennen in het open Limburgse landschap - Beeld Stijn Bollaert

Aan de rechterkant van het schoolgebouw is een doorsteek vrijgehouden die de Oranjeboomstraat met het Rosepark verbindt. Met een fraai gedetailleerde tuinmuur is dit park gescheiden van het achterterrein van de woningen, met onder andere de tuinen, bergingen en parkeervoorzieningen. Deze muur is doorgezet langs de tuin van de school, waardoor een verbinding ontstaat tussen de verschillende kavels.

Het gebouw, de Landmark, bestaat uit een combinatie van een lage onderbouw met daarboven een toren van 25 meter hoog. Dit zorgt ervoor dat de Landmark op een vloeiende manier aansluit bij de directe omgeving, terwijl tegelijkertijd het nieuwe marktplein als een duidelijk centrum van het dorp wordt benadrukt.
Onderin het gebouw bevindt zich een horecaruimte die een laagdrempelige ontmoetingsplek voor de inwoners van Nieuw Bergen moet worden. Daarnaast trekt de openbaar toegankelijke toren toeristen naar het dorp, die vanaf hier tot ver over het omringende landschap kunnen uitkijken. In de avonden schijnt er licht door de opengewerkte gevel van de toren, zodat het gebouw ook dan opvalt in de omgeving. De Landmark is door Monadnock uitgevoerd als een monolithisch object, dat abstract is van veraf en intiem van dichtbij. De stevige en heldere vormentaal krijgt door het verfijnde groenrode baksteenpatroon een subtieler, levendiger karakter. Daardoor verschijnt de rijk gedecoreerde onderbouw als een tastbaar huis, waar vervolgens twee abstractere volumen zijn geplaatst.

Landmark Nieuw Bergen in Bergen door Monadnock
De dakranden zijn uitgevoerd met prefab betonnen spuwers die het gevelbeeld versterken - Beeld Stijn Bollaert

Bezoekers komen af op de conventionele uitstraling van de toren, maar worden vervolgens verrast door de interessante functie die het gebouw huisvest. Op deze manier heeft Nieuw Bergen met de Landmark eindelijk een herkenbaar beeldmerk in het Limburgse landschap.