Toelichting door UNStudio en Felixx - In de komende tien jaar worden er in Brainport Smart District 1500 nieuwe woningen en 12 hectare met bedrijfspanden gerealiseerd. In het project worden de nieuwste technologieën en inzichten toegepast om tot een duurzame, circulaire en sociaal hechte wijk te komen, gekenmerkt door gemeenschappelijk energieopwekking, voedselproductie, watermanagement, gezamenlijk databeheer en grensverleggende transportsystemen.
BSD wordt een ‘Living Lab’: een gemengde woonwijk georganiseerd rond een centraal park en omringd door bedrijfspanden en groen. Met de wijk hoopt men een nieuwe relatie tussen gebouwen en landschap te bewerkstelligen, waarbij beide elementen elkaar in kwalitatieve zin versterken. Het landschap wordt gebruikt als productieomgeving voor voedsel, energie, water, afvalverwerking en biodiversiteit.
In tegenstelling tot de meeste andere stedenbouwprojecten wordt BSD niet volgens het gangbare chronologische proces ontwikkeld, van eerst ontwerp en dan uitvoering. Maar ontwerp en realisatie gaan hier hand in hand; ze vinden tegelijk plaats in een proces van stapsgewijze gebiedsontwikkeling. De nieuwe wijk moet bijdragen aan de ontwikkeling van een duurzaam, uniek leefconcept dat draait om experimenteren en ‘leren door te doen’.
Flexibel stedelijk plan
De ambitie van Brainport Smart District en het team van UNStudio is het opstellen van een kader voor stedelijke ontwikkeling die de betrokkenheid vergroot en innovatie aanmoedigt.
Het totale oppervlak van Brainport Smart District bedraagt 155 hectare: meer dan 320 voetbalvelden. Het plan van UNStudio combineert maximale groeimogelijkheden met een flexibel kader voor toenemende bebouwingsdichtheid. Voor de toekomstige economische en sociale dynamiek is de locatie onderverdeeld in tien stroken die van noord naar zuid lopen. In die opzet zijn verschillende, stedelijke en groene concentraties en toepassingen mogelijk.
Flexibele wijk
In plaats van een ontwerp dat al helemaal vastligt, omvat de stedelijke visie van UNStudio een flexibel raamwerk dat op basis van gebruikerswensen kan worden ingevuld. Zowel de bebouwde als groene delen worden als productieve ruimten gezien, waar een mix van wonen, werken en vrije tijd mogelijk wordt gemaakt. Een centraalgelegen park, dat collectief wordt beheerd, vormt het kloppende hart van de wijk. Hier kunnen alle bewoners gezond recreëren en eventuele culturele evenementen bijwonen.
Gemeenschap van innovators
Brainport Smart District richt zich op nieuwe lokale en internationale gebruikers en is op zoek naar grensverleggende woon- en werkconcepten. Bewoners wordt aangemoedigd gemeenschappelijke initiatieven te ontplooien, zoals gezamenlijke stroomopwekking en gedeeld grondgebruik. Bedrijven zijn idealiter actief op innovatieve onderzoeksgebieden.
Het productieve landschap en de productieve stedelijke omgeving creëren een lokale economie die ontegenzeggelijk made in BSD is.
Wijk die verandering aanmoedigt
In de visie van UNStudio worden de hoge ambities voor BSD op het gebied van klimaataanpassing en circulariteit vertaald in een kader waarin ecologische, sociale en economische duurzaamheid haalbaar is. Door al vroeg in het proces rekening te houden met circulariteit ontstaat er synergie tussen innovatieve oplossingen op verschillende schaalgroottes. Brainport Smart District vormt door de integratie van circulariteit een nieuwe standaard voor projectrealisatie: niet alleen in het gebruik van grondstoffen en energie, maar ook wat betreft de biodiversiteit, gezondheid en nieuwe economische mogelijkheden.
Technologie als positieve invloed
Het technologische universum van BSD voorziet in de uitwisseling van data en informatie om landschap, gebouwen en openbare ruimtes efficiënter te laten functioneren door middel van naadloze connectiviteit.
Historische lay-out voor toekomstig landschap
Het huidige landschap rondom Brandevoort is historisch gegroeid, tot een rijke mozaïek van bossen, heidevelden, dorpen en waterrijke gebieden. Ze functioneren als individuele werelden binnen een samengestelde landschap, maar missen de kans om die diversiteit te benutten in een samenwerkende omgeving. Brainport Smart District wil daarom een nieuw hybride landschap genereren dat stedelijke, natuur- en landbouwgronden verbindt. Felixx ontwikkelde 4 ruimtelijke kaders om dit landschap van de toekomst te organiseren.
Mozaïek Landschap
Het ‘hybride landschap’ bouwt voort op de historische bouwstenen van het bestaande mozaïeklandschap. BSD is een gemengd stedelijke milieu, georganiseerd rond een centraal park en omringd door landelijk gebied. De positie van de verschillende zones wordt bepaald door de bestaande eigenschappen van het terrein en regionale netwerken waarop kan worden aangesloten.
Productief Landschap
Zowel de bebouwde als groene delen worden als productieve ruimten gezien, waar een mix van wonen, werken en vrije tijd mogelijk wordt gemaakt. Om al deze functies samen te voegen is het landschap opnieuw verkaveld in een variatie van percelen. Deze hebben verschillende afmetingen en vormen in het park, stedelijk en landelijk gebied. Per perceel worden gebiedscondities op microniveau gekoppeld aan de productie van voedsel en energie, waterbeheer, afvalverwerking en het generen van biodiversiteit.
Sociaal Landschap
De organisatie van het productielandschap creëert nieuwe partnerschappen en sociale netwerken binnen BSD. De kavels zijn georganiseerd in een reeks stroken (van noord naar zuid) die het district in tien zones onderverdelen. Binnen elke strip wordt gestreefd naar het sluiten van productie- en consumptiestromen. Bewoners wordt aangemoedigd gemeenschappelijke initiatieven te ontplooien, zoals gezamenlijke stroomopwekking en gedeeld grondgebruik.
Verbonden Landschap
Het ‘hybride landschap’ werkt als een verbonden gebied. Nieuwe lineaire landschapsstructuren omlijsten de verschillende percelen, terwijl ze het buitengebied verbinden met het centrale park en de stedelijke zones. Ze bouwen verder op de traditie van dijken en kanalen die beeldbepalend zijn voor de Nederlandse steden en plattelandsgebieden. Ze combineren een ruimtelijke en functionele rol. Als een ‘conditioneringsraamwerk’ ondersteunen ze het functioneren van de percelen die ze omkaderen. Ze dragen bij aan de vruchtbaarheid en het waterbeheer van landbouwkavels, bieden schaduw en waterinfiltratiemogelijkheden in de bebouwde zones, of combineren ecologische waarden met recreatief gebruik in het park.
