Toelichting door Jasper Smits Architectuur - Op de plek van de voormalige vee- en automarkt in Utrecht-Oost is een nieuwbouwwijk gebouwd. Aan de Noordkant van de wijk zijn zelfbouwkavels uitgegeven van verschillende breedtes. Op een kavel met een beukmaat van 5,4 meter heeft Jasper Smits Architectuur het huis ZigZag gerealiseerd.
Van stedenbouw tot kern
Het bijzondere van deze zelfbouwkavels is dat zij enkel en alleen een voortuin hebben. Deze tuin ligt, al dan niet gescheiden door een schuur of werkruimte, direct aan de straat. Dit unieke stedenbouwkundige principe geeft aanleiding tot een andere plattegrond van de begane grond. De 13,5 meter diepe tuin geeft namelijk voldoende afstand tot de straat.
Dit doet denken aan de manier waarop men achterom, door de achtertuin, een huis binnenkomt. Aan deze zijde is nooit een hal met een toilet en een meterkast, maar kom je direct de woning binnen. Zo is dat ook bij de ZigZag. Het achterwege laten van de hal geeft bij deze smallere beukmaat van 5.4 meter, een veel betere een leefbaardere plattegrond. Toilet, berging, trap en keuken liggen gecentreerd waardoor zowel aan de voor als achterzijde van de woning voldoende breedte ontstaat voor een eettafel of een zithoek.
Splitlevel-verdiepingen rondom vide
De betonnen splitlevel woning is in acht vloeren verdeeld die gescheiden worden door een vide met zorgvuldig gedetailleerd houten trappenhuis. Deze vide voorziet in licht via overlopen en dakramen. Daarnaast geeft deze vide ook ruimte aan de verdiepingen. De gemeenschappelijke ruimtes zijn open gehouden om de winterzon naar binnen te halen en het warme zuiderlicht diep de woning in te laten schijnen.
Het raam boven de vide zorgt in de zomer voor ‘warm’ licht op elke verdieping, ook aan de Noordkant. De grote ramen van vloer tot plafond zorgen aan de Noordkant voor een prachtig uitzicht op het groen langs het water. De speelse route over de trappen in de vide die afgewisseld wordt slaapkamers en badkamer zijn er als ‘gestuukte’ blokken in geschoven, maakt nieuwsgierig. Het gebouw wordt hierdoor verrassend, licht en ruimtelijk aantrekkelijk.
Prefab betonconstructie
De prefab betonconstructie gaf de mogelijkheid om grote ramen te maken en toch voldoende stabiliteit te behouden. De stabiliteit van de woning komt uit de gevels zodat binnen geen constructieve wanden nodig zijn. Op de begane grond aan de voorzijde van de woning was glas over de gehele breedte een vereiste. Door woningscheidende wanden op de begane grond met gains te koppelen aan de fundering werd dit mogelijk.
Het betonnen casco is volledig in het zicht gehouden. Daarin zijn strakke, eenvoudig vormgegeven volumes en elementen geplaatst. Deze interieuronderdelen (slaapkamers, kasten, trappen en keuken) zijn nauwkeurig en zorgvuldig gedetailleerd. Het rauwe beton en de vriendelijke interieuronderdelen versterken elkaar.
Vide voor klimatisering
Stroom wordt opgewekt op het dak. De warmtevoorziening is eenvoudig en comfort wordt geregeld middels een eeuwenoude ontdekking: Warme lucht stijgt op. De centrale vide geeft de mogelijkheid om deze warme lucht terug te blazen of uit de woning te laten.
In de winter wordt de warme lucht door een ventilator naar beneden geblazen. In de zomer wordt warme lucht uit de woning onttrokken de woning door het bovenste raam te openen. Dit principe werkt uitstekend.
Zelfbouw
De woning is volledig gebouwd door Jasper Smits, zonder hoofdaannnemer. Uitgangspunt was om te besparen op de bouw en een eigentijds toekomstbestendig gebouw te maken. Dat is op de volgende manier gebeurd:
- Geen kleine ornamenten, maar grote elementen. Zo kost een raam per verdieping minder arbeid dan drie ramen per verdieping en is een gevelplaat sneller te plaatsen dan een baksteen.
- Geen productie op locatie, enkel montage.
- Kies de juiste materialen, combineer en detailleer zorgvuldig. Gebruik hun esthetische, akoestische en fysieke kwaliteiten en zet deze door in de details.
- Neem enige flexibiliteit mee in het ontwerp. Denk aan gezinssituatie van nu, maar ook aan de situatie in de toekomst. Het toevoegen van slaapkamers en het uitwisselen van verblijfsfuncties is mogelijk zonder dat de architectuur daaronder lijdt. Bovendien is het voor bewoners fijn om de eettafel en de zithoek eens om te wisselen. Of bovenin de woning een ruimte te hebben voor kinderen.
Lees verder
