Als we Nout Wellink mogen geloven, dan zal de wereld na het uitdoven van de corona-pandemie onherkenbaar zijn veranderd. Dat schrijft hij in zijn nieuwe boek Ontgelden waarin hij verklaringen zoekt voor de trage reactie in de meeste West-Europese landen op de crisis en zijn verwondering uitspreekt over de gevolgde stap-voor-stap benadering in Nederland.
Ernst van de crisis
De ernst van de crisis lijkt nog altijd niet ver te zijn doorgedrongen in ons land. Aan de ene kant heb je mensen die hun wensen en doelstellingen op de coronacrisis projecteren en bijvoorbeeld een CO2 vrije wereld aan de einder zien verschijnen. Aan de andere kant zijn er mensen die niet kunnen wachten om terug te keren naar wat voor half maart ‘normaal’ was en waarschuwen dat het ‘nieuwe normaal’ geen regel mag worden.
Bouw van wolkenkrabbers
Afgelopen jaren nam de bouw van de wolkenkrabbers in Nederland fors toe en deze trend zal de komend jaren doorzetten, zei Erk Faber, voorzitter van de Stichting Hoogbouw, deze zomer tegen BNR. De almaar toenemende vraag naar woonruimte in het centrum van de middelgrote steden is een voor de hand liggende verklaring. Zo ook de wens om het buitengebied zoveel mogelijk te sparen en ontzien.
Bedreigingen door corona
Grote bedreigingen door corona zag Faber gek genoeg niet. Tegen BNR zei hij: “Er zijn nu goede afspraken gemaakt over het aantal mensen in de lift en over betere ventilatie in de kantoren.”
Grote samenkomst
Toch is het de vraag of dit voldoende is. Anders dan laagbouw of middelhoogbouw, heeft hoogbouw immers maar één contactpunt met de grond. De grote samenkomst van mensen in lobby’s en liften kan een potentiële besmettingshaard zijn. Om nog maar te zwijgen over de liften waar je slechts met maximaal twee mensen in mag stappen.
Leegstand op bovenste verdiepingen
Afgelopen week kwam in het nieuws dat de bovenste verdiepingen van veel hoge gebouwen op dit moment leeg staan. Dat is een opmerkelijke ontwikkeling. Immers tot de grote kwaliteiten van hoogbouw behoren het uitzicht, je blik op de de horizon en het feit dat je daar in de wolken woont. Corona is echter onverbiddelijk. Ze zorgt ervoor dat de hogere verdiepingen -lees: waar je niet met de trap kunt komen- onbereikbaar worden.
Voordelen van thuiswerken
Van veel kantoorgebouwen die na vandaag weer open zouden gaan, is de termijn tot 1 januari 2020 verlengd. Werkgevers zullen niet bereid zijn risico’s te nemen, in combinatie met het gegeven dat veel mensen de voordelen van het thuiswerken hebben ontdekt en dat kantoren anders in de wereld komen te staan.
Stad in de stad
Bij de nodige hoge gebouwen is het dan ook de vraag of ze ooit weer open zullen gaan. Een mooi voorbeeld is De Rotterdam op de Wilhelminapier van Rotterdam, de door OMA ontworpen 'stad in de stad' die zeven jaar geleden werd geopend en geldt als het zinnebeeld van de moderniteit van deze stad. Op normale werkdagen waren de files voor de liften naar de gemeentelijke kantoren vaak al ellenlang. Het is de vraag of en in hoeverre deze kantoren gezien de organisatie ervan, ooit corona-proof zijn te maken.
Aanpassingen in typologie
Zoals het er nu naar uitziet, zal ook verdichting door middel van hoogbouw na de corona onherkenbaar zijn veranderd. Op wat voor manier? Ik zou het niet weten. Maar zeker lijkt dat de typologie van hoogbouw met name in de circulatie grondige aanpassingen verdient en dat een hoog gebouw zonder goede buitenwoonruimte eigenlijk niet meer kan.
