HEYLIGERS architects, een bureau voor architectuur en interieur ontwerp, presenteerde deze week een opmerkelijke quick scan voor het 1,5 meter kantoor. De aanleiding hiervoor was de vraag van een klant die na de oproep van premier Rutte de wens had om met inachtneming van de corona regels weer op kantoor te gaan werken.
Bewegingsruimte om de werkplekken
In eerste instantie dachten de ontwerpers na over de afscheiding van de werkplekken, maar ze kwamen er al snel achter dat dit niet het echte probleem is. Terwijl ze de werkplekken uittekenden, deden ze de ontdekking dat de opgave vooral in de bewegingsruimte om de werkplekken heen zit.
Werken op een veilige manier
Je kunt mensen op de juiste wijze achter een bureau zetten, maar daar heb je weinig aan als je er vervolgens niet om heen kunt lopen. Tegelijkertijd ligt het gelet op het tijdelijke karakter niet voor de hand dat je het hele kantoor grootschalig gaat verbouwen. De vraag was dus: kunnen mensen op een veilige manier op kantoor werken zonder dat dit ingrijpende aanpassingen en hoge kosten met zich mee brengt?
Bij de lift
Het is een mooi idee om de verkeersruimte in het ontwerp te betrekken, aldus Willem Heyligers, maar het is ook super ingewikkeld. Dat begint al bij de lift. Verder heb je op kantoor veel overlegsituaties waarbij 1,5 meter aftand houden best een dingetje is. Heyligers wijst op zijn eigen werk waarbij hij met zijn team vaak over een tekening gebogen staat. De echte uitdaging is de routing, hoe mensen door kantoor lopen, niet tegen elkaar opbotsen en bereid zijn op elkaar te wachten.
Natuurlijke begeleiding
De ontwerpers kwamen erachter dat je ongeveer 40% van de huidige oppervlaktes kunt gebruiken. Het is een uitdagende ontwerpopgave, aldus Lonneke Leijnse. Essentieel daarbij is, dat je het zo natuurlijk mogelijk houdt voor mensen. Juist omdat mensen gewend zijn elkaar op te zoeken, zul je ze daar op een natuurlijke manier doorheen moeten begeleiden. Je moet mensen niet gedrag verbieden, maar je kunt ze wel stimuleren tot een bepaald gedrag.
Routing
In een quickscan, eigenlijk een handboek, stellen de ontwerpers een groot aantal ingrepen voor waarmee je dat kunt bereiken. Zo stellen ze voor om de routing zo te reorganiseren dat iedereen altijd in één richting loopt en geen doodlopende routes ontstaan. Het is veel beter mensen de mogelijkheid te bieden rond te lopen.
Zonering
Naast ruimtelijke maatregelen stellen de ontwerpers ook zoneringen voor. Op plekken waar 1,5 meter afstand niet mogelijk is, creëer je eenpersoonszones en wachten mensen gewoon even op elkaar. Een voorbeeld van dergelijke eenpersoonszones is de voorruimte van een toilet, of de entree van een lift.
Ritueel van handen wassen
Zo vreselijk voor de hand liggend, maar nog niet gezien, is het voorstel om in de verschillende zones van de werkomgeving punten toe te voegen waar je je handen kunt wassen of reinigen, een belangrijk ritueel in de 1,5 meter samenleving. Die kun je vormgeven op plekken waar mensen elkaar ontmoeten (op 1,5 meter) maar ook in de werkomgeving zelf.
Bestaande meubels
Ook kun je volgens de ontwerpers tot goede oplossingen komen door met de meubels te schuiven. Zo kun je kasten die eerst tegen de wand of een bureau stonden, midden in de ruimte plaatsen, waardoor mensen daar op een ontspannen manier omheen lopen. Ook is het denkbaar meubels te gebruiken als tijdelijke afscheidingen in de werkruimte.
Werkplekken
Naast de verkeersruimte is in dit handboek de nodige aandacht voor de werkplekken zelf. Zo worden stoelen die niet in gebruik zijn, gepromoveerd tot plekken waar je jas op kunt leggen. Daarnaast wordt voorgesteld om vergaderruimtes, lounge plekken en kantine tijdelijk op te heffen en in te richten als werkruimte. Overlegplekken creëer je door tijdelijk grotere bladen op tafel te leggen. Verder ga je de werkplekken in shifts gebruiken.
Arsenaal aan ontwerpmiddelen
Om deze voorstellen te realiseren, putten de ontwerpers uit een rijk arsenaal van ontwerp-middelen. Met behulp van grafische omkadering, signing, beamers en bestaande meubelen kun je afstanden tot werkplekken markeren en routings verduidelijken. Met dergelijke simpele middelen kom je al een heel eind. De ontwerpers sluiten overigens kleine aanpassingen aan het interieur niet uit.
Meer mensen aan het werk
Dat zal zeker het geval zijn zodra de werkgever meer personeel terug laat komen naar kantoor als de 40% die nu beschikbaar komt. Denkbaar is dat de pandemie de komende jaren blijft oplaaien en de 1,5 meter samenleving langer gaat duren. Als je dan overgaat naar 70-80% aanwezigheid op kantoor, zal de werkruimte gaan uitdijen en zullen meer vierkante meters nodig zijn.
Aan een half woord genoeg
Sociale onthouding veronderstelt dat je 1,5 meter afstand tot elkaar houdt. Het heeft dus niet betrekking op het sociale maar op het fysieke. Met dit voorstel is denkbaar dat op kantoor weer werkzaamheden mogelijk zijn, maar wel in een 1,5 meter proof omgeving. De ontwerpers zelf geven aan, dat de voordelen van met elkaar in een ruimte zitten groot zijn, ook in een ruimte waar je 1,5 meter uit elkaar zit. Want ook in zo’n situatie kun je aan een half woord genoeg hebben.
