Waak voor de denkfout 'straatje erbij' 
De Dakwoning. Beeld Marcel van der Burg

Waak voor de denkfout 'straatje erbij' 

De intussen gevleugelde uitspraak 'straatje erbij' van minister Hugo de Jonge maakt veel los bij ontwerpers. Het klinkt als een simpele oplossing, maar juist daarin ligt de denkfout. Marco Broekman zei daarover: 'Die straatjes erbij landen vaak in gevoelige locaties aan de stadsrand, waar ook van alles speelt.'

Ik deel Broekmans mening. Voorzichtigheid is geboden in stedenbouw, zodat nieuwe woningen niet alleen prettig zijn voor de bewoners, maar voor de hele buurt. ‘Woningbouw moet altijd een verbetering zijn voor mensen die al in het gebied wonen’, zegt Ianthe Mantingh van Zijdekwartier hierover. Haar bureau ontving de Rijnlandse Architectuurprijs voor het ontwerp van de Dakwoning 2021, één van de drie optopprojecten die we deze maand uitlichtten. 

Net als de wens voor zorgvuldigheid als het gaat om een ‘straatje erbij’, geef ik de voorkeur aan langzaam en doordacht optoppen in plaats van sneller en meer. Optoppen is en blijft een kwestie van maatwerk omdat slechts één woning al grote gevolgen kan hebben. Bijvoorbeeld voor het uitzicht en de privacy van omwonenden, maar ook vanwege de constructie, ontsluiting en complexiteit van bouwen in nauwe binnensteden. Het is met ‘acupunctuur in de stad’, zoals Broekman treffend zegt, dat we de stad leefbaar houden. 

Steden in ontwikkeling zijn gezonde steden, maar zonder het juiste verhaal en voldoende steun van directe betrokkenen ben je nergens. Dat ervoer Harro de Jong van Buroharro met zijn masterplan Stadsblokken-Meinerswijk in Arnhem. In het plan staan 420 woningen in de uiterwaarden die zorgvuldig in de natuur worden ingepast. Toch kreeg het bureau  verschillende tegenslagen voor de kiezen, zoals een referendum en een Raad van State-besluit. Na tien jaar is recent het groene licht gegeven en is Stadsblokken-Meinerswijk nu ‘een manifest voor hoe wij met water kunnen leven’, aldus De Jong. 

Veel leesplezier gewenst! 

Reinoud Schaatsbergen is schrijver en redacteur. Binnen de Architect focust hij zich op de ontwerppraktijk en stedenbouw, met specifiek aandacht voor gebiedsontwikkelingen, landschapsarchitectuur en de maatschappelijke impact van (stedelijke) omgevingen.

Ideeën, vragen of opmerkingen? Mail naar reinoudschaatsbergen@vmnmedia.nl

Mark Schrurs. Beeld Pauwert Architectuur

Versnelde procedure Parallel plannen voordelig voor architect, maar...

In de Eindhovense wijk Prinsejagt maken 42 grondgebonden woningen plaats voor circa 180 appartementen. Het project, naar ontwerp van Pauwert Architectuur, wordt in een versneld proces uitgevoerd binnen de landelijke Pilot Parallel plannen. Een zegen voor de architect, maar riskant voor het burgerparticipatieproces. 'Dit vraagt om pijnlijke keuzes.'

Barcelona. Beeld GaudiLab via Shutterstock

Kleinschalige stedenbouw werkt betaalbare buurten in de hand, wijst...

Buurten die zijn ontstaan zonder strak vastgesteld stedenbouwkundig masterplan hebben een beter betaalbare woningvoorraad. Dat stellen wetenschappers van de Spaanse IE University. Zij deden onderzoek naar de betaalbaarheid in historische buurten en zetten die af tegen planmatig opgezette wijken met een strakke verkaveling. Toch is er volgens de onderzoekers niks 'magisch' aan bottom-up wijken.

Bomenwijk in Delft door Steenhuis Bukman Architecten. Beeld Jannes Linders

Steenhuis Bukman Architecten bouwt door op de architectuur van Van...

De vroeg-naoorlogse woonbuurt Bomenwijk in Delft, met karakteristieke jaren vijftig portiekflats, is getransformeerd. Steenhuis Bukman Architecten werkte ruim vijftien jaar aan een masterplan. Daar binnen bouwde het bureau 450 nieuwe woningen in een hedendaagse stijl die eer doet aan het oorspronkelijke ontwerp van architecten Willem van Tijen en Hugh Maaskant.

Overzichtsfoto van gebied De Nieuwe Stad. Beeld CheeseWorks

Geen ei van Columbus voor stedenbouwers

'Vroeger waren de architect en stedenbouwer makers en scheppers van gebouwen en omgevingen. Nu zijn ze medeplichtigen bij de vernietiging van het milieu.' In een van mijn eerste interviews voor de Architect kreeg ik dit citaat van Markus Appenzeller van MLA+ voor de kiezen. Het onderwerp van gesprek: zien ontwerpers in opleiding hun loopbaan nog wel zitten binnen de context van klimaatverandering?