A11 Hembrug, Zaandam - bureau SLA

A11 is de transformatie van een monumentale werkplaats naar 8 woon-werkplekken + ontwerp van het eigen interieur van bureau SLA. rnA11 moest op reversibele wijze getransformeerd worden, met behoud van monumentenwaarden. Budget van huishoudens was beperkt, maar keuzes mochten niet ten koste gaan van ruimtelijke kwaliteit. Keuzes voor het interieur van bureau SLA moesten tonen dat circulair ontwerpen en bouwen betaalbaar is en technisch kan én plezier oplevert voor ontwerpers, bouwers en gebruikers.

(Beoogde) aanpak

De transformatie omarmt de littekens van het gebouw. We repareerden alleen dat wat bouwkundig noodzakelijk was. De kozijnen in de originele gevel waren verrot en zijn verwijderd en deuropeningen zijn toegevoegd. De originele gevel is blijven staan en daarachter is een nieuwe reversibele gevel ontworpen. Het gevelsysteem bood bewoners binnen een strak raster keuzemogelijkheid in aantallen en typen ramen en deuren. Het interieur kent een hele reeks aan circulaire experimenten.

Samenwerking met andere disciplines

Ninja Zurheide trad mede op als architect en leidde de interieurbouw. De leveranciers van de CLT-elementen, a&a expo en CNF Factory, vergaarden kennis over circulaire toepassingsmogelijkheden. Bureau SLA en Zurheide ontwikkelen samen met terrazzospecialist Schulze een terrazzotegel van vergruisde grafsteen voor de markt. Het Hollands Wol Collectief ziet een kansrijke toepassing van hun wol van de afvalberg te redden. Er werd een architectuurhistorische waardestelling en kleurenstudie gemaakt.

Duurzaamheid

Duurzaamheid is geen keuze of eis, maar vanzelfsprekendheid. De 8 gezinnen voelen vanwege hun betrokkenheid de wil om duurzaam voor het erfgoed te zorgen. Bouwmaterialen zijn biobased. De gebouwschil is reversibel. Energie gaat via warmtebronnen en zonnepanelen. De hergebruikte CLT-elementen en de wollen wandbekleding zijn demontabel. De terrazzovloer is gemaakt van geruimde grafstenen. Door het verhaal en de schoonheid ervan zullen mensen er van blijven houden.

Materiaal en techniek

Van CLT-elementen (voormalig Audi-paviljoen München) maakten we interieurelementen die razendsnel monteerbaar zijn. De terrazzovloer maakten we zelf van vergruisde grafstenen, normalerwijze puin voor onder de snelweg. Dat lukte na maandenlang, zeven, mixen, walsen en polijsten. De demontabele wandpanelen zijn van wolvilt in beukenlijsten. Het vilt is biobased, lokaal en circulair en verbetert akoestiek en luchtvochtigheid.

Maatschappelijke impact

We tonen dat ontwerpen en bouwen aan een circulaire maatschappij kan, betaalbaar is en een hoop plezier oplevert voor ontwerpers, bouwers en gebruikers. Makers waarmee we werkten hebben in hun eigen vak uitvindingen gedaan t.a.v. constructieve en esthetische oplossingen. A11 toont de kracht van collectief particulier ontwikkelen. Hier ontstond een sociaal sterk buurtje met levendige deeleconomie, kinderopvang en ogen op straat. Ons ondernemerschap zal nieuwe ondernemers naar Hembrug trekken.

Fysieke impact

Circulair ontwerpen levert een eigen esthetiek op. Het ‘gevonden’ materiaal vormt startpunt van ontwerpen. Intensieve samenwerking met timmermannen, wolvilters of terrazzospecialisten helpt de architect bij het maken van keuzes t.a.v. sublimiteit. Mits uitgevoerd met oog voor kwaliteit en detail, levert dat architectuur op die mensen doet inzien dat de nieuwe bouwcultuur een mooie, prettige leefwereld biedt. Het gebouw is volledig leesbaar, belangrijk bij behoud ervan in de toekomst.

Overig

A11 staat op het Hembrugterrein en maakt deel uit van De Enclave, een ensemble van 11 monumentale gebouwen. Deze zijn aangekocht door een coöperatie van 26 huishoudens. Per gebouw ontwikkelde een vereniging het eigen pand. Op het Hembrugterrein werden vanaf eind 19de eeuw wapens en munitie geproduceerd. Het vormde ook een bevoorradingsplek voor De Stelling van Amsterdam. A11 is bestaat uit 3 gekoppelde werkplaatsen: een voor wapenherstel, een verfspuiterij en een bankwerkerij.

PDF bestanden