De superstructuur en de interne stad
Kunstplein, Zandkasteel Amsterdam. Beeld Adam van Noort

De superstructuur en de interne stad

'Wij hebben met z'n allen de steden volkomen onbewoonbaar gemaakt', verzucht Luzia Hartsuyker-Curjel in 1967 in De Telegraaf. 'Wij hebben de grond bemest waarop het verschijnsel "provo" kon ontstaan en gedijen.'

Toen in de late jaren zestig duidelijk werd dat stedenbouw waarin alle functies zoals wonen, werken en recreatie strikt werden gescheiden, niet werkte, bogen verschillende architecten zich over ‘superstructuren’: grote gebouwde eenheden waar die functies juist weer samenkwamen. Steden met een dak, eigenlijk.

De versie van het echtpaar Hartsuyker was Biopolis, waar wonen en culturele functies als geheel gecombineerd werden. Volgens Enrico Hartsuyker ‘het antwoord op de latente en manifeste eisen van vandaag’. Biopolis is er nooit van gekomen.

Een ‘interne stad’ die er wel van is gekomen, is het Zandkasteel. Oorspronkelijk in 1987 opgeleverd als ING-hoofdkantoor door Alberts & Van Huut. Ontwerpbureau D/Dock transformeerde het leegstaande kantoor recent tot blended-use-gebouw.

Dat viel nog niet mee, vertellen Thomas van Leeuwen en Desy Steneker van D/Dock aan vakredacteur Charlotte Thomas. De eerste plannen waren ‘iets te’ voor oorspronkelijke architect Max van Huut.

Daarom moest het bureau drie keer terug naar de tekentafel om het kantoorgebouw tot appartementen, kantoren, horeca en een internationale school te transformeren. Met resultaat: ‘Max van Huut was blij verrast’.

Lees deze en de andere must-reads!

Groeten, Hanna

PS Vergeet niet dat je vanaf nu kan inzenden voor de ARC24 Awards! Deadline is op 12 april.

Hanna Veltman

Hanna Veltman

Redacteur

Hanna Veltman (1998) werkt als junior redacteur bij de Architect. Ze studeerde architectuur- en kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Eerder liep ze stage op de redactie van de Architect.

Beeld Hanna Veltman

De BNA-voorzitter zet diens zichtbaarheid beter niet in voor eigen...

Ben je eenmaal BNA-voorzitter dan praat je publiekelijk beter niet over je eigen bureau. Dit vertrouwde Nathalie de Vries aan Floortje Keijzer en mij toe na afloop van de podcastopname van drie weken geleden. Dan gebruik je te veel je verworven zichtbaarheid voor eigen gewin. We hadden haar net verteld dat onze volgende gast Jeroen de Willigen zou zijn.

Transformatie naoorlogse school in Dordrecht door Studio Nauta en Vanschagen. Beeld Paul Swagerman

Zonder goed opdrachtnemerschap is de architectuur nergens

Een opdracht winnen en dan de verliezende partij erbij vragen. Jan Nauta deed het. Bij de transformatie en uitbreiding van een naoorlogse school in Dordrecht sloeg hij de handen ineen met de ervaren architecten van Vanschagen. 'Ik heb er geen seconde spijt van gehad. We hebben veel van elkaars expertises geleerd maar belangrijker nog was het werkplezier.'

Vlnr: Hardlopen in Rotterdam. Beeld Iris van den Broek, Het Predikheren door Korteknie Stuhlmacher Architecten (KSA). Beeld Maurice Tjon a Tham en een openbaar toilet in Jingo-Dori Park. Beeld Satoshi Nagare

Een leefbare stad herken je aan kerken, openbare toiletten én...

Religieus erfgoed staat steeds vaker leeg. Kerkgenootschappen krimpen, vergrijzen en kunnen de zorg voor het gebouw niet meer aan. Vaak wordt daarom overgegaan tot sloop. Architect en PhD-kandidaat Charlotte Ardui stelt dat dit eeuwig zonde is, want 'vanuit hun centrale positie in de buurt ordenen, structuren en oriënteren ze'. Met drie inspirerende voorbeelden uit Vlaanderen toont ze in een artikel voor hoe (naoorlogse) kerken een belangrijke rol op wijkniveau kunnen spelen.

Beeld Pepijn Spijkers

Wat architecten doen, gaat verder dan de bouwkundige mogelijkheden...

Als er geen architecten meer zijn, worden er geen goede gebouwen meer gemaakt. Misschien een boute stelling, maar zo simpel is het. En ik geloof dat we dit als vakgemeenschap meer moeten uitdragen.