Must-reads: van architectenbranche naar architectengemeenschap
In de zuidgevel grenzend aan de ringweg is een venster vrijgelaten waardoor het gebouw van Van Eyck zichtbaar is. Beeld Ossip van Duivenbode.

Must-reads: van architectenbranche naar architectengemeenschap

Nog maar net in dienst als vakredacteur bij de Architect, schreef Reinoud Schaatsbergen het best gelezen stuk van deze week. Hij viel met zijn neus in de boter, want ondanks de komkommertijd hadden architecten afgelopen maand genoeg te melden: op nationale tv, op de radio en op LinkedIn - hun favoriete social media kanaal om hun ongenoegen te spuien.

En er is veel te spuien, want door de stijging van bouwrentes, duurder wordend bouwmateriaal en onduidelijke wetgeving ziet meer dan de helft van de architectenbureaus de opdrachten opdrogen. Ondertussen snakt Nederland naar een grotere woningvoorraad. Hebben architecten invloed op hun positie in dit krachtenveld of zijn ze de 'kanarie in de kolenmijn van de bouw', zoals Rijksbouwmeester Francesco Veenstra hen recent noemde in de veelbesproken Nieuwsuur-uitzending?

Zowel Sanne van Manen (MVRDV) als Barbara Luns (AIR) pleiten ervoor dat architecten elkaar niet meer als concurrerende ondernemers zien, maar als een verenigd vakgebied dat samen een uitdaging aangaat. ‘We hebben de afgelopen decennia te hard geluisterd naar wat ontwikkelaars willen. Daarmee verlies je maatschappelijk draagvlak. Als je je beter verhoudt tot de mensen waarvoor je bouwt, dan word je in het maatschappelijke gesprek ook serieuzer genomen’, aldus Luns. Volgens Van Manen is het dan ook de hoogste tijd dat architecten afstand doen van de term ‘architectenbranche’ en zich weer verenigen in een ‘architectengemeenschap’ waarin concurrentie plaatsmaakt voor synergie.

Van Manen schetst een mooi toekomstbeeld. Ik zie het al voor me: Barcode klopt bij Herman Hertzberger aan om samen een plan te ontwikkelen voor de herontwikkeling Sociale Zaken dat ze vervolgens voorleggen aan Gemeente Den Haag en ontwikkelaar VORM. Een plan waarbij alle betrokkenen over dertig jaar met trots op terug kunnen kijken. Een waar staaltje ‘stadsvernieuwing als kulturele aktiviteit’, voor opiniemaker Tim de Boer een ideaal scenario. 

Dat het echter niet zo gemakkelijk is om op een respectvolle manier om te gaan met erfgoed, zag Floortje Keijzer toen ze het Tripolis Park bezocht. MVRDV zocht letterlijk de grenzen op van het kavel en zette een ’landscraper’, een liggende wolkenkrabber, achter en deels over het kantorencomplex van Aldo van Eyck. Is de toevoeging van MVRDV een beschermengel of een gewelddadige overmeestering van Van Eycks erfgoed? 

Ga goed het weekend in en lees alle must-reads van deze week! 

Groet, Merel

Merel Pit

Merel Pit

Hoofdredacteur de Architect

Merel Pit (1981) is sinds januari 2021 hoofdredacteur van de Architect. Daarmee is ze terug op haar ‘oude nest’ waar ze in 2008 als vakredacteur haar carrière in de architectuurjournalistiek begon. Heb je input voor sterke verhalen? Mail haar op merelpit@vmnmedia.nl.

Beeld Hanna Veltman

De BNA-voorzitter zet diens zichtbaarheid beter niet in voor eigen...

Ben je eenmaal BNA-voorzitter dan praat je publiekelijk beter niet over je eigen bureau. Dit vertrouwde Nathalie de Vries aan Floortje Keijzer en mij toe na afloop van de podcastopname van drie weken geleden. Dan gebruik je te veel je verworven zichtbaarheid voor eigen gewin. We hadden haar net verteld dat onze volgende gast Jeroen de Willigen zou zijn.

Transformatie naoorlogse school in Dordrecht door Studio Nauta en Vanschagen. Beeld Paul Swagerman

Zonder goed opdrachtnemerschap is de architectuur nergens

Een opdracht winnen en dan de verliezende partij erbij vragen. Jan Nauta deed het. Bij de transformatie en uitbreiding van een naoorlogse school in Dordrecht sloeg hij de handen ineen met de ervaren architecten van Vanschagen. 'Ik heb er geen seconde spijt van gehad. We hebben veel van elkaars expertises geleerd maar belangrijker nog was het werkplezier.'

Vlnr: Hardlopen in Rotterdam. Beeld Iris van den Broek, Het Predikheren door Korteknie Stuhlmacher Architecten (KSA). Beeld Maurice Tjon a Tham en een openbaar toilet in Jingo-Dori Park. Beeld Satoshi Nagare

Een leefbare stad herken je aan kerken, openbare toiletten én...

Religieus erfgoed staat steeds vaker leeg. Kerkgenootschappen krimpen, vergrijzen en kunnen de zorg voor het gebouw niet meer aan. Vaak wordt daarom overgegaan tot sloop. Architect en PhD-kandidaat Charlotte Ardui stelt dat dit eeuwig zonde is, want 'vanuit hun centrale positie in de buurt ordenen, structuren en oriënteren ze'. Met drie inspirerende voorbeelden uit Vlaanderen toont ze in een artikel voor hoe (naoorlogse) kerken een belangrijke rol op wijkniveau kunnen spelen.

Beeld Pepijn Spijkers

Wat architecten doen, gaat verder dan de bouwkundige mogelijkheden...

Als er geen architecten meer zijn, worden er geen goede gebouwen meer gemaakt. Misschien een boute stelling, maar zo simpel is het. En ik geloof dat we dit als vakgemeenschap meer moeten uitdragen.