De huidige sociale woningbouw is mooi, maar mist experiment
De Jakoba. Beeld Peter Tijhuis

De huidige sociale woningbouw is mooi, maar mist experiment

Floortje Keijzer ging voor de Architect op zoek naar drie recent opgeleverde woningbouwprojecten waarbij het de architecten - ondanks gestegen bouwkosten en bevroren huren - toch was gelukt om architectonische kwaliteit toe te voegen. En die vond ze: de Eenhoornblokken door Korth Tielens architecten, De Jakoba door Studioninedots en een Woningbouwblok Vijfhuizen door BureauVanEig. Tot haar verbazing bleken ze alle drie van dezelfde opdrachtgever te zijn: wooncorporatie Ymere.

Dit is niet toevallig. Bij Ymere hebben ze een afdeling conceptontwikkeling opgebouwd waar architecten en stedenbouwkundigen werken. Samen met een van hun vaste aannemers bereiden zij de uitvraag grondig voor, zogenoemde ‘co-making’. Omdat opdrachtgever, architect en aannemer in een vroeg stadium samenwerken, wordt de speelruimte in het ontwerpproces maximaal benut.

Dit klinkt allemaal heel efficiënt, en de projecten zijn ook nog eens mooi. Maar toen keek ik eens goed naar de woningplattegronden: allemaal hetzelfde. De enige variabele: een slaapkamer meer of minder. De reden? Tijdens de ‘co-making’ heeft de aannemer de beukmaat al bepaald, en of het wel/geen tunnelbouw wordt.

Hoe anders was het in de jaren zeventig, toen de regeling predicaat Experimentele Woningbouw van kracht was. ‘Via het programma werd gezocht naar andere vormen van woningbouw. […] Architecten gaven vorm aan specifiek gebruik door verschillende soorten bewoners’, schrijven Marcel Barzilay en Ruben Ferwerda. Met veel aandacht bekeek ik voorbeeldprojecten in hun essay. Lang niet even mooi, maar wel van binnen allemaal anders.

De huidige tijd vraagt om meer experiment om de verschillende crisissen te lijf te gaan. In die zin is de 40 miljoen euro die de overheid wil inzetten om coöperatief wonen te stimuleren, een mooie eerste stap. ‘De wooncoöperatie is – naast huur en koop – dé derde woonvorm', aldus Bernard Smits.

Lees alle must-reads van deze week!

Groet, Merel 

Merel Pit

Merel Pit

Hoofdredacteur de Architect

Merel Pit (1981) is sinds januari 2021 hoofdredacteur van de Architect. Daarmee is ze terug op haar ‘oude nest’ waar ze in 2008 als vakredacteur haar carrière in de architectuurjournalistiek begon. Heb je input voor sterke verhalen? Mail haar op merelpit@vmnmedia.nl.

Beeld Hanna Veltman

De BNA-voorzitter zet diens zichtbaarheid beter niet in voor eigen...

Ben je eenmaal BNA-voorzitter dan praat je publiekelijk beter niet over je eigen bureau. Dit vertrouwde Nathalie de Vries aan Floortje Keijzer en mij toe na afloop van de podcastopname van drie weken geleden. Dan gebruik je te veel je verworven zichtbaarheid voor eigen gewin. We hadden haar net verteld dat onze volgende gast Jeroen de Willigen zou zijn.

Transformatie naoorlogse school in Dordrecht door Studio Nauta en Vanschagen. Beeld Paul Swagerman

Zonder goed opdrachtnemerschap is de architectuur nergens

Een opdracht winnen en dan de verliezende partij erbij vragen. Jan Nauta deed het. Bij de transformatie en uitbreiding van een naoorlogse school in Dordrecht sloeg hij de handen ineen met de ervaren architecten van Vanschagen. 'Ik heb er geen seconde spijt van gehad. We hebben veel van elkaars expertises geleerd maar belangrijker nog was het werkplezier.'

Vlnr: Hardlopen in Rotterdam. Beeld Iris van den Broek, Het Predikheren door Korteknie Stuhlmacher Architecten (KSA). Beeld Maurice Tjon a Tham en een openbaar toilet in Jingo-Dori Park. Beeld Satoshi Nagare

Een leefbare stad herken je aan kerken, openbare toiletten én...

Religieus erfgoed staat steeds vaker leeg. Kerkgenootschappen krimpen, vergrijzen en kunnen de zorg voor het gebouw niet meer aan. Vaak wordt daarom overgegaan tot sloop. Architect en PhD-kandidaat Charlotte Ardui stelt dat dit eeuwig zonde is, want 'vanuit hun centrale positie in de buurt ordenen, structuren en oriënteren ze'. Met drie inspirerende voorbeelden uit Vlaanderen toont ze in een artikel voor hoe (naoorlogse) kerken een belangrijke rol op wijkniveau kunnen spelen.

Beeld Pepijn Spijkers

Wat architecten doen, gaat verder dan de bouwkundige mogelijkheden...

Als er geen architecten meer zijn, worden er geen goede gebouwen meer gemaakt. Misschien een boute stelling, maar zo simpel is het. En ik geloof dat we dit als vakgemeenschap meer moeten uitdragen.