Symbiose speelt een sleutelrol in succesvolle woon-werkgebieden
De chemische fabriek Albemarle, die al 120 jaar in Amsterdam-Noord staat en tegen het Hamerkwartier grenst. Beeld Shutterstock

Symbiose speelt een sleutelrol in succesvolle woon-werkgebieden

Eerder dit jaar bezocht ik het Hamerkwartier in Amsterdam en sprak ik met supervisor Kristiaan Borret en projectmanager Bas van Rossum. Enthousiast deelden ze hun ambitieuze plannen voor het voormalige industriegebied, waar wonen, werken én industrie in een stadse mix moesten samenkomen. Het klonk haast te mooi om waar te zijn. Nog geen maand later liepen de plannen volledig spaak.

‘Raad van State vernietigt deel bestemmingsplan Hamerkwartier'. Die klap kwam hard aan. De gemeente had in het Hamerkwartier woontorens gepland op zo'n 150 meter afstand van een chemische fabriek, die nu wijst op een advies van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om geen woningen te bouwen op minder dan 700 meter van een chemisch bedrijf. De verklaring van de gemeente: de risico's werden 'aanvaardbaar' geacht gezien de woningnood.

Hoe heeft de gemeente dit advies over het hoofd kunnen zien? Sterker nog: wat beschouwt een overheidsinstantie als aanvaardbaar als het gaat om de gezondheid van diens inwoners? Het doet herinneren aan de discussie rondom chemiegigant Chemours naast de Dordtse woonwijk De Staart, waar het uiteindelijk aankwam op een rechtszaak. Het is te hopen dat het niet zo ver komt in het Hamerkwartier.

Een ideale mix van wonen, werken en industrie in de stad is alleen mogelijk als het geheel meer dan de som der delen is. Dat zegt Christiaan Hanse in zijn afstudeerproject aan de TU Delft. Hanse deed onderzoek naar de terugkeer en het behoud van industriële functies in industrieel erfgoed. Zo stipt hij onder andere aan dat nieuwe industrie iets terug kan geven aan bewoners in de omgeving, zoals restwarmte of een maatschappelijke voorziening die voor beide partijen waardevol is. Met die symbiose sluit een stad niet alleen praktisch, maar ook organisch op elkaar aan.

Veel leesplezier!

Reinoud Schaatsbergen is schrijver en redacteur. Binnen de Architect focust hij zich op de ontwerppraktijk en stedenbouw, met specifiek aandacht voor gebiedsontwikkelingen, landschapsarchitectuur en de maatschappelijke impact van (stedelijke) omgevingen.

Ideeën, vragen of opmerkingen? Mail naar reinoudschaatsbergen@vmnmedia.nl

Links: Still uit de YouTube-video ‘Mostar 1972’ van The Mostarcina. Rechts: Beeld Nigel Chandler|Sygma|Corbis

De waarde van cultureel erfgoed

Wat kan een architect bijdragen aan cultureel herstel? Dit vraagt architect Arna Mačkić van Studio L A zich al tien jaar lang af. In haar ARC Talk zoekt ze naar antwoorden vanuit haar persoonlijke leven - lees: het ontvluchten en de verwoesting van Bosnië-Herzegovina. Ze probeert de culturele waarde van architectuur te achterhalen, en roept het vakgebied op om bij te dragen aan herstel. 'Want de verwoesting van het culturele erfgoed is de dagelijkse realiteit van velen!'

De Markthal in Apeldoorn, door West 8. Beeld Jeroen Musch

Een symbool voor de stad

Met een hoogte van zeventien meter torent de Markthal in Apeldoorn boven mij uit. Talloze houten spanten vormen de complexe draagconstructie van het bouwwerk en trekken de aandacht zoals een historische stationshal dat doet. Ik vergaap mij aan de grootsheid van de hal, net als Penne Hangelbroek van West 8, nota bene de architect van het project.

De gerenoveerde brug van Mostar. Beeld Arna Mačkić

Architectuur en politiek

September was een maand met veel interessante interviews. Zo sprak ik uitgebreid met Anne Schroën over haar eerste half jaar als directeur van de BNA en had ik een interview met Aric Chen, directeur van het Nieuwe Instituut (NI) in Rotterdam. Met het nieuwe samenwerkingsverband Architectuur Overal slaan ze de handen in elkaar om architectuur weer terug op de politieke agenda te krijgen en de positie van de architect binnen de hele bouwketen te versterken.

Winkelstraat in binnenstad van Almere. Beeld Maarten Feenstra en Richard Terborg

Wie neemt verantwoordelijkheid voor het tegengaan van stedelijke...

Vlak voor zijn aftreden wijst demissionair minister Hugo de Jonge nog eens meerdere locaties in het westen, noorden en zuiden van het land aan voor extra woningbouw. In een interview prijst hij dan ook de ambitie van het nieuwe kabinet om de jaarlijkse bouw van 100.000 nieuwe woningen door te zetten. Het enige wat ik proef, is kwantiteit. Een overkoepelende strategie die vragen beantwoordt als 'hoe dan?' en 'met welke kwaliteit?' wordt - opnieuw - overgeslagen.