Ontwerpen voor over 100 jaar: makkelijker gezegd dan gedaan

'We hebben het serieus moeten afstoffen om het terug te brengen naar de originele glorie', vertelt Dorte Kristensen, architect-directeur van Atelier Pro, me tijdens mijn bezoek aan het Berlage Lyceum in Amsterdam. Het monumentale gebouwenensemble uit 1924 verrommelde en slibde dicht door de talloze verbouwingen van de afgelopen honderd jaar. Het gebouw verdiende een opfrisbeurt.

Het bureau grijpt voor de herinrichting van het interieur terug naar de Amsterdamse Schoolstijl door gemeentearchitect A.J. Westerman. En voegt een eigentijdse laag toe die noodzakelijk was om te voldoen aan de huidige onderwijsvorm en wensen van de opdrachtgever. Het gebouw is weer klaar voor de komende honderd jaar.

En ander project dat voor de toekomst wordt klaargestoomd is de Baaibuurt-West in Zeeburgereiland. Maar hoe de nieuwe woonwijk wordt ingedeeld, ligt nog deels open. De gemeente Amsterdam wilt er een ‘eigenzinnige buurt met ruimte voor experimentele woonvormen’ van maken. Interessante woordkeuze. Want zo'n buurt is de Baaibuurt al jaren, meent het Baaibuurt Collectief, een initiatief van buurtbewoners, buren, stedenbouwkundigen, architecten, kunstenaars en wetenschappers. Samen met Office Raumplan en Buro Harro bundelen ze hun krachten om het gebied te redden van de sloophamer.

De afgelopen honderd jaar evolueerde het Zeeburgereiland van baggerbergplaats, naar militair terrein met schietbanen, naar betonfabriek en zuiveringsinstallaties tot een eiland met nieuwbouwwijken. De Baaibuurt-West met de creatieve broedplaatsen, studentenhuisvesting, ondernemers en kermisgemeenschap wist in dit evolutieverhaal zo’n zestig jaar stand te houden. Maar hier lijkt een einde aan te komen. Als ik de schetsontwerpen moet geloven, wordt het een Sluisbuurt 2.0.

Dit lijkt mij een gemiste kans voor een stad die probeert natuurinclusief te willen zijn tegen 2050, en ruimte te winnen voor woonexperiment.

Lees hier mijn editor’s choices van deze maand!

Groeten,

Charlotte

Charlotte Thomas

Vakredacteur

Charlotte Thomas (1992) is vakredacteur met een focus op de ruimtelijke beleving, de gebruiker, transformatie en renovatie, en een voorliefde voor design. Ze studeerde af als kunst- en architectuurhistoricus. En heeft onder meer gewerkt bij Stroom Den Haag, Museum Het Schip, AFFR, Vice, Van Eesteren Museum en Galerie Bart. Heb je ideeën, vragen of opmerkingen? Mail naar: charlottethomas@vmnmedia.nl

De Nederlandsche Bank aan het Frederiksplein in Amsterdam. Beeld DNB

Editor's choice12 jan. 25

De Nederlandsche Bank is heropend en een bezoek waard

'Is dit de gevangenis van Amsterdam?' Die vraag hoorden ze bij de Nederlandsche Bank geregeld. Het gebouw dat in 1961 is ontworpen door Marius Duintjer was een gesloten fort, met dikke stalen hekken waar de marechaussee de laatste jaren permanent stond te posten. Mecanoo tekende het renovatie-ontwerp. Daarbij grepen ze terug op de strakke modernistische schoonheid en zetten tegelijk een eigentijdse stempel op het interieur.

Editor's choice15 dec. 24

De worsteling tussen verleden en heden

Steeds meer vooroorlogse woningen uit de jaren dertig verdwijnen uit het Nederlandse straatbeeld om duurzame redenen, meldt het AD op 1 november 2023. Hoewel sloop een laatste optie zou moeten zijn, lijkt ook nieuwer erfgoed er niet aan te ontkomen. Het Post 65-erfgoed kent een gelijkaardig lot: een nieuwe duurzame laag toevoegen aan monumentale architectuur blijkt een worsteling.

Beelden van het nieuwe interieur van de Algemene Rekenkamer in Den Haag door Happel Cornelisse Verhoeven Architecten. Beeld HCVA

Editor's choice1 dec. 24

Constructieve architectaal

Architecten lijken soms in een heel eigen taal te communiceren. Ik werd ooit door vrienden uitgelachen toen ik het - buiten mijn architectuurbubbel - over het maaiveld had. Net als het woord 'plint' slaan deze woorden volgens Ariadne Onclin en Michelle Gulickx de plank mis buiten de vakwereld. En naast het jargon is er een scala aan generieke woorden bij architecten in zwang die zo multi-interpretabel zijn, dat ze eigenlijk niks zeggen. In hun briefwisselingen doken Oclin en Gulickx voor de Architect in de 'architectaal' waarbij ze 'helaas volop konden citeren uit eigen werk'.

Het plein Svampen rondom de door Klas Anshelm ontworpen Malmö Konsthall. Beeld Sebastian Oddner

Editor's choice10 mrt. 24

Er is behoefte aan een geweten van onze steden

Ontwerpen in goed dialoog. Na mijn interview met Jan Nauta over de Nederlandse aanbestedingscultuur is die uitspraak bij mij blijven hangen. Hij is met zijn bureau uitgeweken naar België omdat hij voor Nederlandse aanbestedingen niet 'de juiste cijfers' heeft. Risico's mijden lijkt voor opdrachtgevers belangrijker dan te kiezen voor vertrouwen en kwaliteit.