Duurzaam schoolgebouwen renoveren - geen vraag, maar een must

'We hebben het serieus moeten afstoffen om het terug te brengen naar de originele glorie', vertelt Dorte Kristensen, architect-directeur van Atelier Pro, me tijdens mijn bezoek aan het Berlage Lyceum in Amsterdam. Het monumentale gebouwenensemble uit 1924 verrommelde en slibde dicht door de talloze verbouwingen van de afgelopen honderd jaar. Het gebouw verdiende een opfrisbeurt.

'Is dit de gevangenis van Amsterdam?' Die vraag hoorden ze bij de Nederlandsche Bank geregeld. Het gebouw dat in 1961 is ontworpen door Marius Duintjer was een gesloten fort, met dikke stalen hekken waar de marechaussee de laatste jaren permanent stond te posten. Mecanoo tekende het renovatie-ontwerp. Daarbij grepen ze terug op de strakke modernistische schoonheid en zetten tegelijk een eigentijdse stempel op het interieur.

Steeds meer vooroorlogse woningen uit de jaren dertig verdwijnen uit het Nederlandse straatbeeld om duurzame redenen, meldt het AD op 1 november 2023. Hoewel sloop een laatste optie zou moeten zijn, lijkt ook nieuwer erfgoed er niet aan te ontkomen. Het Post 65-erfgoed kent een gelijkaardig lot: een nieuwe duurzame laag toevoegen aan monumentale architectuur blijkt een worsteling.

Architecten lijken soms in een heel eigen taal te communiceren. Ik werd ooit door vrienden uitgelachen toen ik het - buiten mijn architectuurbubbel - over het maaiveld had. Net als het woord 'plint' slaan deze woorden volgens Ariadne Onclin en Michelle Gulickx de plank mis buiten de vakwereld. En naast het jargon is er een scala aan generieke woorden bij architecten in zwang die zo multi-interpretabel zijn, dat ze eigenlijk niks zeggen. In hun briefwisselingen doken Oclin en Gulickx voor de Architect in de 'architectaal' waarbij ze 'helaas volop konden citeren uit eigen werk'.